پایان نامه ارتباط پلی مورفیسم TaqI گیرنده ویتامین D با سرطان پست
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد دامغان
دانشکده علوم پایه
پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.sc) رشته زیست شناسی علوم جانوری
گرایش فیزیولوژی جانوری
عنوان:
ارتباط پلی مورفیسم TaqI گیرنده ویتامین D با سرطان پستان در شمال ایران
استاد راهنما:
جناب آقای دکتر غلامحسن واعظی
استاد مشاور:
جناب آقای دکتر سهراب حلالخور
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
مقدمه: سرطان پستان شایع ترین سرطان در بین زنان است که هزینههای سنگینی را به بیمار و جامعه تحمیل میکند.بنابراین بررسی فاکتورهایی که ما را در پیشآگاهی و تشخیص کمک کند، بسیار ارزنده خواهد بود. از جمله این فاکتورها بررسیهای ژنتیکی میباشد. وپژوهش های زیادی نشان داده اند که سطح ویتامینD رابطه معکوس با میزان ابتلا و پیشرفت بیماری دارد و از آنجا که گیرنده ویتامین Dیعنی VDR واسطه اثرات ضد سرطانی ویتامینD میباشد، لذا بررسی پلیمورفیسم های ژن گیرنده میتواند کمک زیادی در شناسایی ارتباط میان این ژن و سرطان پستان بنماید.
مواد و روش کار: در این مطالعه اثر پلیمورفیسمTaqI ژن VDR در احتمال بروز بیماری در میان جمعیت زنان مازندرانی بررسی شده و همچنین سطح سرمی ویتامینD در این جمعیت اندازهگیری شد.در این مطالعه مورد – شاهدی دو گروه از زنان شامل گروه مبتلا به سرطان پستان و گروه سالم انتخاب شدند واز آنها دو نمونه شامل خون تام (جهت استخراج DNA) و سرم (برای اندازهگیری سطح ویتامینD ) تهیه شد. ابتدا سطح سرمی ویتامینD باروش کمی لومینسانس اندازهگیری شد و سپس قطعات ژنی مربوط به پلیمورفیسم TaqI بر روی ژن VDR با روش PCR تکثیر شد و ژنوتیپ آن ها تعیین گردید.
نتایج:میانگین سطح سرمی ویتامینD در افراد بیمار4814/1±412/13میکروگرم بر دسی لیتر و در افراد کنترل 8780/1±771/19میکروگرم بر دسی لیترتعیین شد وبین سطح سرمی ویتامینD با بیماری ارتباط معنا دار دیده شد (01/0=P).فراوانی الل های t وT در هر دو گروه تقریبا یکسان بوده است مقدار P برای الل Tو t 634/0 اندازه گیری شد . بررسی نسبت شانس نشان داد که احتمال ابتلا به سرطان پستان در افراد با ژنوتیپ tt تقریباً 18/1 برابر میباشد.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که ارتباط بین پلیمورفیسم TaqIبا بروز سرطان پستان معنیدار نیست ولی ارتباط کاهش سطح ویتامینD با افزایش احتمال ابتلا به این سرطان کاملاً معنیدار است.
کلید واژه :
سرطان پستان ، پلیمورفیسمTaqI ، ژن گیرنده ویتامینD (VDR) ، ویتامینD
مقدمه:
سرطان پستان بیماری شایعی است که حدود10% کل انواع سرطان ها را در جمعیت زنان ومردان تشکیل می دهد و دومین سرطان شایع پس از سرطان ریه می باشدو22% انواع سرطان را دربین زنان شامل می شود ) آسوس و دلگادو1 ،2005; حمیدی و همکاران2،2003).
در حدود پنج تا ده درصد از سرطان ها به طور کامل ارثی هستند.سرطان را می توان باروش های متعددی ، از جمله حضور علائم خاص و آزمایش های غربالگری، یا تصویربرداری پزشکی تشخیص داد،هنگامی سرطان قابل تشخیص است که با بررسی میکروسکوپی از نمونه بافت تشخیص داده شود.سرطان معمولا با شیمی درمانی، پرتو درمانی و عمل جراحی درمان می شود .اماشانس زنده ماندن در این بیماری بسیار متفاوت است .نوع ، محل سرطان و میزان بیماری در شروع درمان مهم است.با وجود این سرطان می تواند افراد را در همه سنین تحت تاثیر قرار دهد ،اما خطر ابتلا به سرطان به طور کلی، با بالا رفتن سن افزایش می یابد.
در سال 2007 سرطان عامل مرگ ومیر13 درصد از بشربوده است و در سرتاسر جهان نرخ سرطان به خصوص درکشورهای در حال توسعه وابسته به سن و تغییر در شیوه زندگی جمعی روبه افزایش است (جمال و همکاران3،2011).
به دلیل فراگیربودن این بیمارى تحقیقات زیادى براى شناسایى علت ایجاد این بیمارى صورت گرفته است که براساس آنها از جمله عواملى که باایجادسرطان پستان می تواند مرتبط باشد عبارتست از:
افزایش سن، بروز اولین دوره قاعدگى قبل از 13 سالگی و یائسگى پس از 51 سالگی ،زادوولد و شیر دهی ،اشعه به قفسه سینه و یا صورت قبل از سن 30 سالگی،داشتن اضافه وزن، نوشیدن الکل، عدم ورزش، استعمال دخانیات ، نسبت قد به وزن (BMI)، استفاده از منابع خارجى استروژنى، سطح برخى هورمون هاى آندوژن،عوامل ژنتیکی، سابقه خانوادگى سرطان پستان وسابقه بیماری هاى خوش- خیم پستان را می توان نام برد. همچنین مصرف مواد غذایی گیاهی و حیوانی) خن و همکاران4،2010).
ویتامین D علاوه بر نقشش در هموستازی کلسیم و سلامتی استخوان به عنوان یک عامل ضدسرطانی نیز شناخته شده است.که در مقابله با بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان پستان فعالانه عمل می کند ( شاو و همکاران5،2012).
ویتامین D اثرات ضدسرطانی خود را با واسطه گیرنده اش VDRو رونویسی از ژن های هدف (مانند BRCA1 ، P53 و غیره ) اعمال می کند( آنگ و همکاران1 ،2009).
بنابراین بررسی ویتامین D به عنوان یک عامل بالقوه موثر در کاهش ابتلا و نیز درمان سرطان پستان ضروری به نظر می رسد.
بیان مسأله:
سرطان پستان جزء ژنتیکی قوی دارد،بطوریکه خطر بروز سرطان پستان برای خانمی با یک ویا بیش از یک خویشاوند درجه یک مبتلا به این سرطان،به ترتیب سه و ده برابر می باشد(نوسبایوم و همکاران2 ،2001).
بر اساس رفرنس دیگری خطر بروز سرطان پستان برای زنان تا سن 80 سالگی نداشتن هیچ خویشاوند درجه یک مبتلا به این سرطان 8/7%و برای زنان بایک و یا دو خویشاوند درجه یک مبتلا ، به ترتیب 13%و 21%خواهدبود ( حمیدی و همکاران،2003).
تاثیر ویتامین D وگیرنده اش (VDR) بر عملکرد چرخه سلولی تا حدودی نشان داده که فرم فعال ویتامین D یعنی 1,25(OH)2 D3 تنظیم کننده بالقوه ای در کنترل رشد و تمایز سلولی می باشدو شواهد اخیر نشان می دهند که در مرگ سلولی،تهاجم توموری و رگ زایی نیز نقش بسزائی دارد، طوری که می توان گفت در تنظیم بروز و پیشرفت سرطان نقش دارد. مسیر کلاسیک سنتز 1,25(OH)2D3 شامل هیدروکسیلاسیون موقعیت های 1و 25 ویتامین D3 جذب شده از طریق روده و یا ساخته شده در پوست،به ترتیب به کبد و کلیه منتقل و تبدیل به فرم فعال D3 می شود.اما اخیراًً کنترل متابولیسم موضعی 1,25(OH)2D3در بافت ها توسط هیدروکسیلازهای بافتی به خصوص در آنزیم کاتابولیزه کننده اصلی یعنی24- هیدروکسیلاز مورد توجه قرارگرفته است.مسیر کلاسیک سیگنالینگ1,25(OH)2D3 باواسطه VDR که نوعی فاکتور نسخه برداری برای ژن های هدف 1,25(OH)2D3 است، صورت می گیرد.
اثرات این مسیر شامل مهار رشد سلولی و نیز مهار تهاجم توموری است . مسیر های سیگنالینگ سیتوپلاسمی که به طور روز افزونی در حال شناسایی هستند نیز احتمالا در کنترل رشد و تمایز سلولی نقش دارند،اما این مسیرها در مرگ سلولی نیز نقش دارند. 1,25(OH)2D3 دارای اثرات مهار کنندگی مهمی بر G1/S Checkpoint سیکل سلولی با افزایش بیان مهار کننده های کینازی وابسته به سایکلین های P27 و P21 و نیز با مهار سیکلین D1 است.
ممکن است که موجب القا مرگ سلولی یا به طور غیر مستقیم از طریق اثر بر روی گیرنده رشد شبه انسولینی و فاکتور آلفای نکروز توموری و یا به طور مستقیم از طریق سیستم خانواده Bcl-2 ، مسیر سرآمید،گیرنده های مرگ(به عنوان مثال Fas ) و مسیر های پروتیین کینازی فعال شده توسط استرس(P38 و کیناز N ترمینال Jun) شود. اثر مهارکننده گی 1,25(OH)2D3 بر تهاجم و متاستاز توموری نشان داده شده و مکانیسم آن شامل مهار سرین پروتئیناز ها،متالو پروتئینازها و رگ زایی است. مدارک دال بر اثر ویتامین D3 بر سرطان شامل شواهدآزمایشگاهی مبنی بر تاثیر ویتامین D3 بر رشد سلولی،تمایز سلولی،مرگ سلولی،تهاجم ومتاستاز توموری، و نیز شواهد اپیدمیولوژیکی درارتباط با همبستگی بین وقوع و میزان پیشرفت سرطان با اختلال در متابولیسم ویتامین D3 و برخی از پلی مورفیسم های ژن VDR است.ضمنا آنالوگ هایی از ویتامین D3 به عنوان عوامل شیمی درمانی سرطان معرفی شده اند (داسو و همکاران1،2005 ;اوسبورن و هاچنسن2،2002). مطالعات نشان می دهند که 1,25(OH)2D3موجب مهار رشد سلولی و نیز القاء مرگ سلولی در سلول های سرطانی پستان هم در In vitro و هم در In vivo می شود( والرانس و ولش3 ،2004).
VDR درغدد پستان طبیعی بیان می شود، یعنی جایی که به عنوان عامل مهار تکثیر و القاء کننده تمایز سلولی عمل می کند و این نشان می دهد که 1,25(OH)2D3 در تنظیم مهار رشد سلول های اپی تلیال پستان نقش دارد(ولش و همکاران4 ،2003).
ضمناً میزان بیان ژن VDR یعنی سطح mRNA این ژن در سرطان پستان همانند سرطان های کولون و ریه کاهش و در سرطان تخمدان شدیداًً افزایش می یابد ( اندرسون و همکاران5،2005). ژن VDR با طولی بالغ بر Kb 75 درمنطقه کروموزوم14-12q12 قرار داشته ودارای پلی مورفیسم های مختلفی است که ارتباط برخی از آن ها با بعضی از بیماری ها بررسی شده است. پلی مورفیسم FokI که در سمت′ 5 ژن VDR در اگزون 2 قرار دارد ، موجب کوتاهتر شدن محصول پروتئینی این ژن می شود BsmI و TaqI اثری بر محصول پروتئینی حاصل ندارند،زیرا جایگاه پلی مورفیک BsmI در اینترون 8 قرار دارد وجایگاه پلی مورفیک TaqI واقع در اگزون 9 به گونه ای است که هر دو الل آن همان اسید آمینه یعنی ایزولوسین را کد می کنند. مکانیسمی که از طریق آن این پلی مورفیسم ها ممکن است بر روی عملکردمحصول ژن VDR تاثیر بگذارند، مشخص نیست، اما احتمالا ازطریق تاثیر بر روی پایداری mRNA ، تنظیم فعالیت
نسخه برداری وکارایی ترجمه موجب تغییر عملکرد این ژن می شوند ( ماکیشیما و همکاران1،2002; گوی و همکاران2 ،2003; داردن و همکاران3،2003(.
تاکنون تحقیقات مختلفی در ارتباط با بررسی همبستگی بین پلی مورفیسم های مختلف ژن VDR با سرطان پستان در برخی جمعیت های انسانی انجام شده است.نتایج بدست آمده از این تحقیقات بسته به نوع جمعیت مورد مطالعه و نیز نوع جایگاه های پلی مورفیک بررسی شده متفاوت بوده، به طوری که برخی به وجود همبستگی و بعضی دیگر به عدم وجود همبستگی اشاره کرده اند. بنابراین انجام تحقیقات در جمعیت های دیگر از جمله جمعیت کشورمان برای نتیجه گیری هر چه صحیح تر در مورد همبستگی بین جایگاه های پلی مورفیک مختلف ژن VDR با سرطان پستان الزامی است.
هدف اصلی این پژوهش تعیین همبستگی بین اللها و ژنوتیپ های پلیمورفیسم TaqI ژن VDR با سرطان پستان و بررسی اثر کاهش سطح ویتامینD بر روی بروز این نوع سرطان می باشد.
ضرورت انجام تحقیق:
در این زمینه مطالعات و تحقیقات زیادی در نقاط مختلف دنیا و در میان جمعیتهای مختلف قومی و نژادی انجام گرفته است و نتایج حاصله ضد و نقیض بوده بطوریکه نتایج قطعی تاکنون به دست نیامده است. با توجه به اهمیت موضوع و افزایش روز